مروری بر زندگی نامه پربار حاج سیدکاظم پور کاظم

تبیین نیوز – با نزدیک شدن به ۲۰ دی ماه سالروز وفات نویسنده توانای کشورمان سیدکاظم پورکاظم نگاهی به زندگی پر ثمر ایشان داریم.

کودکی و نوجوانی

حاج سید کاظم پور کاظم در ششم خرداد ۱۳۲۴ در بخش میهن آباد (سابله) از توابع بُستان و مرکزیت سوسنگرد (دشت آزادگان) در خانواده ای مُتدین و کاملا مذهبی دیده به جهان گشود.

از کودکی علاقه وافری به تحصیلات علوم و معارف اسلامی داشت لذا علی رغم مخالفت برادران بزرگتر که یاری او را در زمین های کشاورزی خواهان بودند، توانست نظر موافق خانواده را جلب کرده و در مدرسه ثبت نام کند و این شروع دوره سختی ها و مشقت های وی بود.

هر روز برای رفتن به شهر از رودخانه عبور می کرد و جاده بستان – سوسنگرد را با پای پیاده و یا دوچرخه طی می کرد تا خود را به مدرسه برساند. او به دلیل نداشتن حامی مالی مناسب و دوری محل تحصیل و جغرافیای منطقه ی زندگی اش جهت ادامه تحصیل راهی سوسنگرد و سپس اهواز شد.

سیدکاظم به دلیل ذکاوت و نبوغش، توانست در مدت کوتاهی توجه معلمان را به خود جلب کند و با گذراندن پله های ترقی، سختی های زندگی را با صبر و توکل به خدا، هموار سازد.

او از مادرش به عنوان تاثیرگذارترین فرد زندگیش یاد می کند. اگرچه مرگ پدر ضایعه جبران ناپذیری در مسیر زندگیش بود ولی با اراده‌ای راسخ توانست گام های موفقیت را تا مدارج بالای علمی طی نماید. در سال ۱۳۴۷ به استخدام آموزش و پرورش درآمد و لیسانس جامعه شناسی را از دانشگاه اصفهان با رتبه بالا کسب نماید.

از استعداد و پشتکارش، در عشق به مردم و ماندگاری فرهنگ اسلامی بهره گرفت و در هر لحظه از زندگیش در کسب علم و دانش اندوزی قدم برداشت و با آثارش که همه حکایت از تلاش مستمر و اندیشه ماندگار وی بود، آثار بی مثال و قابل ستایش از خود به یادگار گذاشت. تمام عشق و علاقه او، ماندگاری فرهنگ اسلامی ایرانی بود. و از عمر با برکت خود به خوبی و با نظم در تمام مسائل زندگی بهره فراوانی برد.

هر لحظه ی زندگیش سراسر تجربه و متفاوت تر از روزهای قبلش بود. او می دانست هدفش از زندگی چیست و در جهان آخرت چه جایگاهی را باید کسب نماید.

حاج سیدکاظم پورکاظم مترجم، سخنور، سخنران، ادیب، جامعه شناس، مردم شناس، شاعر، لغت شناس و … بود و همواره از کیان ایران و فرهنگ اصیل ایرانی با بهره گیری از امثال و حکم عربی بهره جست به طوری که لقب دهخدای دوم را به او داده اند. به باور اکثر لغت شناسان کشورمان کتاب چهار جلدی «امثال و حکم عرب خوزستان» یکی از شیواترین و بزرگترین آثار این نویسنده است که با کتاب «امثال و حکم» علی اکبر دهخدا (نویسنده) برابری می کند.

دیگر اثر برجسته او «مدخلی بر شناخت قبایل عرب خوزستان» (۴ جلد) بود که نویسنده سال های سال در جمع آوری اطلاعات این کتاب به کاوش و تحقیق پرداخت. وی هدف از نگارش این کتاب را ایجاد الفت و مودت بین مردم شیعه ی منطقه می دانست.

کتاب «جغرافیای تاریخی استان خوزستان» از دیگر آثار اوست که در سال ۱۳۷۶ جایزه «کتاب سال ایران» را به خود اختصاص داد.

تسلط کافی او به ترجمه زبان های عربی و فارسی در آثار وی نمایان است. او علاوه بر مباحث تاریخی و جغرافیا، مردم شناسی و جامعه شناسی، لغت و زبان عربی، در راه ترویج دین اسلام قلم فرسایی نمود که در کتاب های مذهبی وی مشاهده می شود. حاصل تجربیات علمی و پژوهشی وی فقط به نشستن در کنج خانه محدود نمی شد بلکه او با حضور در میان ریش سفیدان محلی در کلیه شهرهای استان خوزستان، باعث تلفیق اقوام مختلف گردید. در مجالس مذهبی و شادی و سرور، حضوری مستمر داشت، فردی اجتماعی، خوش اخلاق، خوش سخن، با ذوق و سلیقه بود. همگان مجذوب سخنان شیوایش می شدند، از حق و حقیقت، دفاع می نمود، شرایط محیطی و قومیتی هیچگاه او را از بیان واقعیات اسلام دور ننمود و هر گاه احساس می کرد که منافع جمعی نیاز به کمک او دارد، دریغ نمی کرد.

بسیاری از جوایز خود را در راه دفاع از مظلومان وقف می نمود و مستمندان را همواره مورد ملاطفت خود قرار می داد. به شدت حامی حقوق زنان و کودکان بود و به دخترانش توجه و عشق می ورزید.

در سیره نبوی مطالعات زیادی می کرد، نمازهای جمعی را تشویق می کرد و در مصائب صبور و بردبار بود.

ابعاد شخصیتی مرحوم حاج سید کاظم پورکاظم

معمولا افراد پژوهشگر روحیه بالایی دارند و همواره روحیه جستجوگری و نقادانه ای نسبت به مسائل مورد علاقه نشان می دهند. نبوغ هرچند امری خدادادی است ولی برخی ابعاد انسان‌ها با تربیت خانوادگی و اجتماعی رُشد و تکامل می یابد. مرحوم پورکاظم از نبوغی که ذات اقدس الهی به او ارزانی داشت در مسیر صحیح استفاده و خلاقیت ذاتی خود را از قوه به فعل تبدیل نمود و توانست موفقیت خود در اجتماع را به عرصه ظهور برساند.

هیچ گاه تکبر نداشت و به خاطر علم و آگاهی از مردم دور نشد. فردی شوخ طبع، متین و بُردبار و سخت کوش بود. تبسم همیشگی لب هایش پیام آور مهربانی قلب سخاوتمندش بود و همین باعث شده بود که همه را به سمت خود جلب کند.

فخر و ریا در زندگی اش معنایی نداشت و هرجا حس می کرد در جمعی حضور یافته که از مسائلی اعتقادی و دینی فاصله دارند؛ از ادامه راه امتناع می کرد و با تذکری آرام و برادرانه ارتباط را قطع می کرد.

از غیبت و چاپلوسی هم به شدت دور بود و مقید بود که در مجلس درباره کسی که حضور ندارد صحبتی نشود تا حقی از او ضایع نگردد.

از آدم هایی نبود که فقط صاحب منصبان دورش را بگیرند؛ برعکس! خانه اش ملجأ آدم های باسواد جامعه و خودش با سعه صدر و مهربانی در همه وقت پاسخ گوی اساتید و دانشجویان و به ویژه عامه ی مردم بود.

در مجالس مذهبی، حل اختلاف، مراسمات قومی و… نیز حضور موثر و فعالی داشت.

ابعاد مذهبی و عرفانی

نمازهایش عاشقانه و عارفانه بود ودر هیچ شرایطی نمازش ترک نمی شد. سحرگاهانش را به نمازهای شب اختصاص داده بود. هر چه سن او، بالاتر میرفت این شور و عشق و ارتباط عارفانه با خدا، رو به فزونی می یافت. گاه در خانه نماز جماعت برپا می نمود و همه پشت سر او نماز را اقامه می کردند.

صوت زیبایی داشت و قرآن را با صوت میخواند صدای دلنشین او هر رهگذری را به خود جذب مینمود. سوره های قرآن را حفظ بود. برای ایام عزاداری امام حسین(ع) از جان و مال خود مایه میگذاشت و عاشق ائمه اطهار (علیهم السلام) بود.

در مراسم تعزیه و شبیه خوانی نقش های خود را به خوبی اجرا می‌کرد و به مصبیت های سخت حضرت زینب(س) می‌گریست. زخم مظلومان در غزه و فلسطین او را آزار میداد و برای نابودی ظلم و مستکبران دعا مینمود. منش و سیره نبوی را در زندگیش سر لوحه خود قرار داده بود. ساده زیست بود و توجه خاصی به محرومان جامعه داشت.

هیچگاه کمک هایش علنی نبود و دوست داشت غیر مستقیم به نیازمندان کمک کند، تا غرور آنها جریحه دار نشود. به طور مثال در دوره ای که بیماری کرونا بر اکثر خانواده ها فشار اقتصادی ایجاد کرده بود به طرق مختلف به کمک آن ها می شتافت.

علاقه وافری به شناخت و تأسی به شخصیت های بزرگی همچون آیت الله خمینی (ره)، آیت الله بهجت (ره)، سیدعلی آقا قاضی (ره)، شیخ محمدعلی نخودکی (ره)، شیخ شوشتری (ره) و سایر روحانیون صاحب کرامت داشت.

آثار و تالیفات

امثال و حکم عرب خوزستان (۴جلد)
جغرافیای تاریخی استان خوزستان (برنده ی جایزه ی کتاب سال ایران)
مدخلی بر شناخت قبایل عرب خوزستان (۴)
نگاهی به مشاهیر علم و ادب خوزستان (۲جلد)
مردم شناسی اقوام لر و عرب در ایران
جامعه شناسی اعتیاد و ایدز
ترجمه داستان هایی از اشغال عراق به وسیله ی دولت استعماری انگستان
قوم لر و بختیاری و رابطه نسبی آن‌ها با عرب خوزستان
مشاهیر علم و ادب خوزستان
نقش عشایر عرب خوزستان در جهاد علیه استعمار
جامعه شناسی قبایل عرب خوزستان
حضرت محمد (ص) از دیدگاه علمای غرب
المختصر فی الاخبار المام المنتظر (عج)
نماز معراج روحی و مدرسه تربیتی
شیخ خزعل و امارت های عرب خوزستان
صائبین یا یادگاران آدم (ع)
خوزستان در زمان شیخ خزعل
شرفای بنی الحسن سبط (ع)
نماز پیامبر اکرم (ص)
ولایت صالحان، ولایت خداوند
میثم تمار
امام حسین (ع) و دیدگاه قرضاوی در رابطه با واقعه کربلا
بلال حبشی
دیوان الولایه و انتظار الرایه

و ده ها اثر چاپ نشده ی دیگر که در مجموع آثار چاپ شده و چاپ نشده او به ۶۵ کتاب می رسد.

افتخارات انتشارات سرزمین خوز

مرحوم حاج سیدکاظم پورکاظم، صاحب امتیاز و مدیر انتشارات «سرزمین خوز» بود که علاوه بر تألیفات شخصی خود، کتاب های مختلفی را نیز از سایر مولفین به چاپ رساند.

روزهای وداع

در آغازین روزهای زمستان سال ۱۳۹۹ به علت بیماری قوای جسمی سیدکاظم رو به تحلیل رفته بود. هوای خانه پر از حزن و اندوه بود. گویی که کتاب های کتابخانه نیز در این فضای پر از غم شریک شده اند. گاهی نیم نگاهی به قفسه های کتابخانه می اندازد، اشکی از گوشه چشمان کم فروغش بر گونه هایش جاری می شد، نگاهش به ۵۰ سال زحمت شبانه روزی و تألیفاتش دوخته شده بود، آهسته و آرام می گفت: “مواظب کتاب هایم باشید و با خواندن آن ها شادم کنید“

صدای اذان صبح روز بیست دی ماه بلند شد. همه اعضای خانواده در کنار شمع وجود او جمع شده بودند. مُهر نماز را خواست و در بستر، نماز را اقامه نمود، حس عجیبی سراسر خانه را فرا گرفته بود. انگار زمزمه های اذان و نماز او دیگر تکرار نخواهد شد. نگاه های مردی که تمام ایران را گشته بود، لبخندهای زیبایش، دست های خسته و انگشتان پینه بسته اش، همه در حال خداحافظی از این دنیای فانی بود. ساعاتی بعد در حالی که نفس هایش به شماره افتاده و دستان دخترش سیده زهرا زیر سرش بود، زیر لب تشهد می خواند و جان به جان آفرین تسلیم گفت.